Chronische ziektes als diabetes, kanker en hart- en vaatziektes vormen een belasting voor de individuele patiënt en kosten de samenleving veel geld. Deze ziektes worden ook wel leefstijlziektes genoemd omdat zij voor een belangrijk deel veroorzaakt worden door ongezond gedrag. Roken, ongezonde voeding, gebrek aan beweging en schadelijk alcoholgebruik liggen aan de wortel van deze ziektes.

Het recht kan een belangrijke bijdrage leveren aan het terugdringen van ongezond gedrag en daarmee aan de afname van chronische ziektes, doch dit roept ook vele vragen op. Maatregelen als een rookverbod en een suikertaks grijpen immers in op individuele belangen en rechten van consument en patiënt.

Dit Preadvies bespreekt de rol van het recht bij het reguleren van roken, ongezonde voeding en schadelijk alcoholgebruik. De spanning tussen het beschermen van de gezondheid enerzijds en het waarborgen van de persoonlijke levenssfeer en bewegingsvrijheid van het individu staat centraal in dit Preadvies. Het in 2018 gesloten Nationaal Preventieakkoord komt uitgebreid aan bod.

Prof. mr. dr. B.C.A. Toebes is hoogleraar Gezondheidsrecht in Internationaal Perspectief, Faculteit Rechtsgeleerdheid, Rijksuniversiteit Groningen.

Mr. dr. M.E.C. Gispen is werkzaam als postdoctoraal onderzoeker aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij is daar verbonden aan het Global Health Law Groningen onderzoekscentrum.

Mr. R. Dietvorst is werkzaam als promovenda bij het departement Publiekrecht van de Universiteit Maastricht. Zij werkt aan haar proefschrift op het gebied van het recht op gezondheid van kinderen en de rol van scholen daarin.

Dr. P.J.M. de Coninck is senior adviseur, Directie Internationale Zaken, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Prof. mr. J.C.J. Dute is hoogleraar Gezondheidsrecht aan de Radboud Universiteit te Nijmegen.