Eén van de meest kenmerkende onderdelen van het mondiale anti-witwasbeleid betreft de responsabilisering van private actoren, zoals accountants, advocaten, belastingadviseurs en notarissen. Deze actoren hebben de verantwoordelijkheid om als portwachter te voorkomen dat het financiële stelsel en fiscale en ondernemingsrechtelijke constructies worden misbruikt voor witwassen en de financiering van terrorisme. Dit kunnen zij doen door cliënten te screenen, transacties te monitoren, melding te doen van ongebruikelijke transacties of hun dienstverlening te weigeren of stop te zetten.

In dit onderzoek staat de poortwachtersrol van accountant, advocaten, belastingadviseurs en notarissen centraal. Op basis van interviews met betrokken poortwachters, beroepsorganisaties alsmede met toezichthouders en opsporingsorganisaties, wordt in kaart gebracht hoe deze poortwachters hun rol zien, hoe zij er invulling aan geven en met welke dilemma´s zij in de praktijk worden geconfronteerd. Dat gebeurt in vijf vertellingen die steeds een kant van het poortwachtersschap belichten. Hoewel de gedachte om private organisaties medeverantwoordelijk te maken voor het voorkomen en bestrijden van witwassen destijds even simpel als ingenieus was, laat dit onderzoek zien dat de uitvoering in de praktijk weerbarstig is. Niet alleen doen zich in de praktijk allerlei uitdagingen en dilemma´s voor over hoe invulling moet worden gegeven aan de rol van poortwachter, ook zien we een wisselend draagvlak voor die rol alsmede twijfel of de huidige aanpak van witwassen wel effectief is.

Voor de bestrijding van witwassen en financieel economische criminaliteit is de samenwerking tussen publieke en private partijen onontbeerlijk. Samenwerking vraagt echter vertrouwen, maar ook verantwoordelijkheid. Dit onderzoek laat zien dat beide soms tekort schieten. Een van de grootste uitdagingen voor de komende jaren is om die publiek-private samenwerking te verstevigen. Dit onderzoek hoopt daaraan een bijdrage te leveren.