De relatie tussen het parlement en de politieke partij is traditiegetrouw ingewikkeld. De Grondwet benadrukt het ideaal van het onafhankelijke mandaat (‘zonder last’) van elk individueel Kamerlid; in het Reglement van Orde van de Tweede Kamer komt de politieke partij niet voor. Toch is, zeker sinds de invoering van het evenredigheidsstelsel in 1917, de impact van politieke partijen op het functioneren van de parlementaire democratie enorm: het parlement is in belangrijke mate een partijpolitieke arena.

Deze editie van het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis verkent de gecompliceerde relatie tussen het parlement en politieke partijen – en de ontwikkeling daarvan. Daarbij is onder meer aandacht voor de pogingen om de politieke partij door middel van wet- en regelgeving te controleren, meest recent door de in 2019 ingediende Wet op de politieke partijen (Wpp).