Lezen is herscheppen. Elke lezer interpreteert een tekst op eigen wijze. Professionele vertalers herscheppen voortdurend, onderhandelend tussen de broncultuur en de ontvangende cultuur van hun tekst. Ze weten dat hun interpretatie heftige reacties kan oproepen, maar moeten meestal snel beslissen want hun uitgevers moeten geld verdienen en hebben haast.



In de zeventiende eeuw ging het in de Nederlandse Republiek precies zo: de uitgevers bewaakten hun bedrijfsmodel en de vertalers gaven interpretatiesignalen af. Nederlandse vertalingen van succesvolle buitenlandse romans laten zien dat die signalen dubbelzinnig waren. Uit commercieel oogpunt handhaafden de vertalers de inhoud van hun bron, ook als ze het er niet mee eens waren. Ze schoven de ideologische vragen over hun eigen en buitenlandse culturen door naar hun lezers, die zelf hun morele oordeel moesten vellen. In de commerciële situatie is vandaag de dag niet zoveel veranderd, maar aan de vertalers worden nu hogere eisen gesteld.