De slachtoffers van de vuurwerkramp in Enschede, de repatrianten uit Nederlands-Indië en de voormalige kokkelvissers van de Waddenzee hebben één ding gemeen: ze zijn allen ontvangers van een onverplichte tegemoetkoming. Het zijn daarmee voorbeelden van een verschijnsel dat steeds meer in de belangstelling staat van de praktijk en wetenschap en dat ook in dit boek centraal staat.

De onverplichte tegemoetkoming is een financiële verstrekking vanuit de overheid ter compensatie van schade, zonder dat daar een rechtsplicht aan ten grondslag ligt. In dit boek wordt deze tegemoetkoming bekeken vanuit democratisch-rechtsstatelijk perspectief. Daarbij worden uitvoerig de problematische aspecten van de onverplichte tegemoetkoming behandeld in het licht van onder meer het gelijkheidsbeginsel en het rechtszekerheidsbeginsel en worden denkrichtingen uitgewerkt voor beperking van deze problematiek. De auteur gaat in dit kader in op de aard en het oogmerk van de tegemoetkoming, de motieven voor verstrekking en de huidige normering ervan. Tevens wordt aandacht besteed aan de vaststelling van het tegemoetkomingsbedrag, waarbij in het bijzonder wordt bekeken in hoeverre het civiele schadevergoedingsrecht daarin wordt gereflecteerd.